Drugi okres kiły rozpoczyna się zwykle po upływie 9—10 tygodni od zakażenia, czyli po 6—7 tyg. od wystąpienia objawu pierwotnego. Znamienne dla tego okresu jest pojawienie się charakterystycznej osutki kiłowej. Pojawienie się osutki jest wyrazem szczytowego nasilenia posocznicy kiłowej, która narasta stopniowo od chwili wtargnięcia krętków do ustroju. Wysiew osutki kiłowej na skórze i błonach śluzowych jest tylko jednym z sygnałów narządowej inwazji krętków, ponieważ równolegle mogą występować wczesne zmiany kiłowe w wielu innych narządach, jak układ nerwowy, wątroba, nerki, układ kostny itp. Nie we wszystkich przypadkach uzyskujemy dowody kliniczne na potwierdzenie tych zmian, niemniej potencjalna możliwość zmian narządowych, najczęściej o charakterze przejściowym, w tym okresie nie ulega wątpliwości. Osutki kiłowe, które występują w czasie trwania II okresu kiły, czyli w ciągu pierwszych 3 lat choroby, wykazują z biegiem czasu charakterystyczną ewolucję morfologiczną, uzasadnioną zmieniającą się odczynowością ustroju i tkanek. W związku z tym ich wygląd jest zmienny i zależny od czasu trwania choroby. Znajomość tej morfologii ma istotne znaczenie praktyczne, gdyż nie tylko umożliwia właściwe rozpoznanie, lecz również pozwala odczytać z dużym prawdopodobieństwem czas trwania choroby, tak ważny ze względów terapeutycznych i prognostycznych tym bardziej, że wywiady w tych przypadkach często zawodzą. Nasilenie osutki kiłowej może ulegać indywidualnym wahaniom. W niektórych przypadkach może być bardzo słabe, w związku z czym chory może jej nie zauważyć. W przypadkach szczególnie rzadkich osutka może w ogóle nie wystąpić. Czas trwania osutki w przypadkach nie leczonych wynosi do kilku tygodni, po czym osutka samoistnie ustępuje, by po jakimś czasie powrócić w nieco zmienionej postaci. W ciągu 3-letniego trwania kiły wczesnej nawroty osutki mogą wystąpić kilkakrotnie. Właściwie nie są to nawroty w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz raczej kolejne fazy ewolucyjne normalnego przebiegu choroby. Badając chorego w drugim okresie kiły nie można ograniczyć się tylko do dokładnego zbadania zmian na skórze i błonach śluzowych. Poza badaniem serologicznym wskazane jest badanie płynu mózgowo-rdzeniowego oraz ogólne badanie internistyczne.