Znajomość objawów kiły nie zawsze jest równoznaczna z jej dobrą diagnostyką. Dotyczy to zarówno wczesnego, jak i późnego okresu choroby. Najczęściej przyczyną błędów rozpoznawczych, które bynajmniej nie są rzadkością, jest to, że obecnie nieraz zapomina się o istnieniu kiły i lekarz nie podejrzewa, że jego pacjent może być chory na kiłę. Prócz tego należy dodać, że ostatnio dość często obserwuje się nietypowy przebieg kiły oraz to że objawy kiły mogą upodabniać się do objawów różnych innych chorób. Znana jest opinia dawnych syfilidologów, że kiła w jej długotrwałym przebiegu, zajmując różne układy i narządy, może naśladować większość jednostek chorobowych, którymi zajmuje się klinika. Warto również zwrócić uwagę na to, że wielu spośród pracujących obecnie lekarzy studiowało medycynę w takim okresie, kiedy w klinikach i szpitalach brakowało odpowiedniego materiału dydaktycznego i kiedy na odpowiednie przygotowanie w tym zakresie nie zwracano szczególnej uwagi, sądząc, że kiła należy do chorób „wymierających”. Tymczasem ostatnie lata wykazują tak gwałtowny wzrost zachorowań (p. Epidemiologia kiły), że budzi on poważny niepokój i wymaga nie tylko od specjalistów, ale i od wszystkich lekarzy szczególnej uwagi. Między innymi jedną z przyczyn tego wzrostu jest nierozpoznawanie lub błędne rozpoznawanie kiły w okresie wczesnym, co powoduje, że chorzy w okresie zakaźnym nie są przez dłuższy czas odpowiednio leczeni i stają się źródłem zakażenia dla otoczenia. W wyniku tego zdarzają się ostatnio przypadki rozpoznania kiły dopiero na podstawie objawów neurologicznych lub innych zmian narządowych wczesnych, świadczących o tym, że okres objawów skórnych z takich czy innych względów nie został rozpoznany. Dla prawidłowego rozpoznania kiły, niezależnie od czasu trwania choroby, konieczne jest: a) przeprowadzenie możliwie dokładnego wywiadu epidemiologicznego, b) przeprowadzenie wywiadu dotyczącego przebiegu choroby, c) dokładne badanie kliniczne, d) ocena wyników odpowiednich badań pracownianych. Informacje otrzymywane od chorego w czasie wywiadu klinicznego i epidemiologicznego należy zawsze przyjmować z pewną ostrożnością, lub nawet krytycyzmem. Należy bowiem brać pod uwagę szereg momentów natury psychologicznej i emocjonalnej, jak również stopień uświadomienia i inteligencji chorego. Wiadomość o zakażeniu kiłą jest dla wielu chorych wiadomością zaskakującą i szokującą i pierwszą reakcją „obronną” będzie zaprzeczanie i udzielanie odpowiedzi negatywnych. Nastawienie negatywne może wynikać również z braku uświadomienia. Wywiad może być również niemiarodajny nie z winy chorego, lecz z tego powodu, że stosunkowo duży odsetek chorych przechodzi wczesny okres zakażenia bezobjawowo, a jeśli nawet objawy typowe wystąpiły, były przez chorego błędnie zinterpretowane lub zapomniane. Ważne jest również, ażeby z chorym porozumiewać się językiem dla niego zrozumiałym i nie posługiwać się terminami, których on nie rozumie lub tłumaczy je w sposób błędny. Na wynik wywiadu duży wpływ wywierają warunki, w jakich się odbywa. Brak poufności, obecność innych osób w pokoju — wpływa na jakość odpowiedzi chorego. Czasami to, że lekarz od razu zapisuje i notuje każdą odpowiedź, może niepokoić bardziej wrażliwych chorych. Z powyższych względów pierwsza rozmowa z chorym nie zawsze da wynik zadowalający. Powtórzenie rozmowy, czasami parokrotne, znacznie wzbogaca wywiad i pozwala ustalić najważniejsze dla dalszego postępowania dane. Przebieg wywiadu powinien być dostosowany do okresu choroby. W kile wczesnej objawowej będzie dotyczył czasu i kolejności występowania objawów, ewentualnych prób leczenia i wyników poprzednio wykonywanych badań, jeżeli były one przeprowadzane. Szczególnie ważny z epidemiologicznego punktu widzenia jest wywiad dotyczący kontaktów chorego z osobami, od których mógł się on zakazić lub na które on sam mógł przenieść kiłę. W kile pierwotnej wywiad powinien dotyczyć kontaktów w ciągu ostatnich 3 mieś., w kile wtórnej, w zależności od czasu trwania, w ciągu ubiegłych 3—6—12 mieś. Obowiązkiem lekarza jest spowodowanie zbadania lekarskiego kontaktów. W kile utajonej i późnej objawowej w wywiadach należy uwzględnić wyniki poprzednio wykonanych badań serologicznych, badań płynu mózgowo-rdzeniowego, u kobiet — przebieg poprzednich ciąż. Ważne jest ustalenie czasu wystąpienia pierwszych objawów kiły późnej, przez kogo i gdzie były one rozpoznane, czy było stosowane leczenie, a jeżeli tak, to jakie. Wywiady powinny również dotyczyć stanu zdrowia najbliższej rodziny: współmałżonka, dzieci lub w przypadkach podejrzenia kiły wrodzonej — rodziców. Przed rozpoczęciem leczenia, które obecnie polega głównie na stosowaniu penicyliny, konieczny jest dokładny wywiad dotyczący znoszenia tego leku, jeżeli był on uprzednio stosowany, oraz ogólny wywiad dotyczący chorób alergicznych. W związku z coraz częstszymi ciężkimi powikłaniami po penicylinie, zwłaszcza u osób ze skazą alergiczną, dobrze przeprowadzony wywiad może wpłynąć na wybór odpowiedniego postępowania leczniczego i w ten sposób zapobiec tym powikłaniom.
