Symptomatologia kiły wczesnej uległa ostatnio znacznej zmianie w porównaniu do klasycznych obrazów opisywanych dawniej w podręcznikach, co w pewnej mierze należy łączyć z szerokim rozpowszechnieniem stosowania antybiotyków z różnych, nieraz błahych przyczyn. Obserwuje się nieraz, że objawy kiły wczesnej nie występują z taką regularnością i typowością jak dawniej. Wskutek maskującego działania antybiotyków, stosowanych z innych powodów, wystąpienie objawu pierwotnego ulega znacznemu opóźnieniu, lub nawet może on wcale nie wystąpić, natomiast zakażenie kiłowe ujawnia się dopiero po kilku miesiącach, już w postaci kiły wtórnej lub nawrotowej. W innych przypadkach nasilenie objawu pierwotnego może być słabe, a wygląd nietypowy. Objaw pierwotny może wystąpić w postaci tylko małej nadżerki i często bywa nie pojedynczy, lecz mnogi. Objaw pierwotny może czasami współistnieć z opryszczką (herpes progenitalis). Czy w tych przypadkach opryszczką jest zmianą poprzedzającą i ułatwiającą wtargnięcie krętków, czy też odwrotnie, zakażenie kiłą jest czynnikiem zmniejszającym odporność i aktywującym wirusa opryszczki — trudno na to odpowiedzieć w sposób zdecydowany. Na przebieg i wygląd objawu pierwotnego może wpływać wiele czynników ogólnych i miejscowych, w następstwie czego typowy objaw pierwotny występuje obecnie tylko w ok. 25% przypadków zakażenia kiłą; w pozostałych 75% przybiera on postać nietypową. Nietypowość może być spowodowana zbyt małą odczynowością tkanek lub odwrotnie, nadmiernym ich rozpadem. Na skutek dodatkowych zakażeń może wystąpić ropienie, bolesność, ostre objawy zapalne, zastój chłonki i nadmierny obrzęk. Do nietypowych postaci objawu pierwotnego należy zaliczyć kiłowe zapalenie żołędzi (balanitis primaria syphilitica), opisane przez Follmanma. W przypadkach tych stwierdza się na żołędzi i w okolicy rowka zażołędnego nieostro ograniczone zaczerwienienie, połączone z lekkim obrzękiem i sączeniem, lecz bez wyraźnego nacieku. W wydzielinie stwierdza się obecność krętków bladych. Okoliczne węzły chłonne ulegają typowemu dla kiły powiększeniu. Możliwe, że kilowe zapalenie żołędzi opisane przez Follmanna jest tylko zakażeniem krętkami istniejącego uprzednio nieswoistego zapalenia żołędzi, gdyż w niektórych przypadkach obserwowano w dalszym przebiegu wytwarzanie się typowego nacieku i stwardnienia. Przypadki takie wymagają różnicowania z banalnym zapaleniem żołędzi i napletka (balanopostitis erosiva), w którym mogą występować krętki saprofityczne. Kiłowe zapalenie żołędzi Follmanna występuje stosunkowo rzadko. Carbera z ogólnej liczby przeszło 500 obserwowanych przypadków objawu pierwotnego stwierdził je w ok. 0,91%. Podobne zmiany mogą występować u kobiet w postaci kiłowego zapalenia sromu i pochwy.
